Co to jest melatonina i jakie ma właściwości?

Melatonina - hormon który steruje naszym zegarem biologicznym

Melatonina to hormon wytwarzany głównie przez szyszynkę – niewielki gruczoł znajdujący się w mózgu. Jej produkcja rośnie, gdy zapada zmrok, a spada wraz z porannym światłem, dlatego nazywana jest „hormonem nocy”. Jej główną funkcją jest regulacja rytmu dobowego, czyli naturalnego cyklu snu i czuwania. Dzięki melatoninie nasz organizm wie, kiedy odpoczywać, a kiedy być aktywnym. Co ważne, jej wydzielanie zależy od ekspozycji na światło – nadmierne korzystanie z ekranów smartfonów i komputerów wieczorem może zaburzać jej naturalną produkcję, powodując trudności z zasypianiem. Z wiekiem ilość melatoniny w organizmie stopniowo maleje, co tłumaczy, dlaczego osoby starsze częściej skarżą się na problemy ze snem.

Właściwości melatoniny

Choć najbardziej znana jest z wpływu na sen, melatonina ma znacznie szersze działanie. Po pierwsze, działa jak silny antyoksydant – neutralizuje wolne rodniki i wspiera ochronę komórek przed stresem oksydacyjnym, co ma znaczenie w profilaktyce procesów starzenia. Po drugie, wspiera funkcjonowanie układu odpornościowego, pomagając organizmowi skuteczniej bronić się przed infekcjami. Melatonina odgrywa także rolę w regulacji ciśnienia krwi, pracy układu hormonalnego i procesów regeneracyjnych. Suplementowana bywa nie tylko w bezsenności, lecz także w przypadku pracy zmianowej, podróży międzykontynentalnych (jet lag), a nawet w zaburzeniach rytmu snu związanych z chorobami neurologicznymi. W badaniach naukowych podkreśla się też jej potencjalny wpływ na poprawę nastroju i redukcję objawów depresji sezonowej, choć mechanizmy te wymagają jeszcze dalszych analiz.

Melatonina jest dostępna w formie suplementów i leków, które stosuje się najczęściej przy problemach z zasypianiem. Warto jednak pamiętać, że nie jest środkiem nasennym w klasycznym rozumieniu – nie usypia natychmiast, ale reguluje zegar biologiczny, ułatwiając naturalne wejście w sen. Zaleca się ją osobom pracującym w trybie zmianowym, podróżującym między strefami czasowymi czy cierpiącym na przewlekłą bezsenność. Ważne jest jednak, by stosować ją zgodnie z zaleceniami lekarza – nadmierne dawki mogą powodować bóle głowy, ospałość w ciągu dnia czy żywe sny. Co istotne, suplementacja melatoniną nie zastąpi zdrowych nawyków higieny snu, takich jak unikanie ekranów przed snem, regularne godziny kładzenia się spać czy odpowiednia dieta. W połączeniu ze stylem życia melatonina może być jednak cennym wsparciem – zarówno dla spokojnego snu, jak i dla ogólnego zdrowia organizmu.

Tekst płatny